สถานการณ์ปัจจุบันของโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัสในประเทศไทย

ปัจจุบัน สถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) มีแนวโน้มจะสูงขึ้นไปทั่วโลก ด้วยยอดผู้ติดเชื้อและยอดผู้เสียชีวิตที่สูง ทำให้นาทีนี้ คงไม่มีใครไม่กังวลใจกับเชื้อไวรัสโคโรนา ดังนั้น จึงจำเป็นอย่างยิ่ง ที่ทุกคนต้องทำความเข้าใจที่ถูกต้อง เกี่ยวกับเชื้อไวรัสโคโรนา และโรคติดเชื้อเชื้อไวรัสโคโรนา เพื่อที่จะได้นำความรู้มาช่วยดูแลสุขภาพตนเองและป้องกันได้อย่างถูกวิธี

โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) คืออะไร

เชื้อไวรัสโคโรน่า (CoV) หรือ ที่เราเรียกกันสั้น ๆ ว่า "โควิด" คือ ไวรัสในตระกูลใหญ่ ทำให้เกิดความเจ็บป่วย นับตั้งแต่ โรคไข้หวัดธรรมดา ไปจนถึงโรคที่รุนแรงถึงชีวิต เช่น โรคระบบทางเดินหายใจตะวันออกกลาง (MERS-CoV) และ โรคระบบทางเดินหายใจเฉียบพลันรุนแรง (SARS-CoV)

ชื่อ Coronavirus มาจากคำภาษาละติน Corona ซึ่งหมายถึง มงกุฎ ซึ่งหากมองภายใต้กล้องจุลทรรศน์ ลักษณะของไวรัสจะเป็นทรงกลม และรายล้อมด้วยหนามแหลมคล้ายมงกุฎ เชื้อไวรัสโคโรนาเป็นไวรัสสายพันธุ์ใหม่ที่ไม่เคยพบมาก่อนในมนุษย์

อาการทั่วไปของผู้ป่วยโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19)

อาการของผู้ป่วยด้วยโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) สามารถมีได้หลายระดับความรุนแรง อาการทั่วไปของการติดเชื้อ ได้แก่ :

• อาการระบบทางเดินหายใจ
• มีไข้
• ไอ
• หายใจหอบถี่
• หายใจลำบาก
• ในกรณีที่รุนแรงมากขึ้น การติดเชื้ออาจทำให้เกิดโรคปอดอักเสบ เป็นโรคทางเดินหายใจเฉียบพลันรุนแรง ไตวายและแม้กระทั่งเสียชีวิตได้

ภาวะแทรกซ้อนอาจเกิดขึ้นได้ โดยเฉพาะ ในกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูง รวมถึง ผู้ที่เป็นโรคเรื้อรังที่เกี่ยวกับหัวใจ ปอด หรือไต ผู้ที่อายุมากกว่า 65 ปี หรือมีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ เด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี และสตรีมีครรภ์

รู้ได้อย่างไรว่าสัมผัสกับเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19)

จำนวนผู้ป่วย โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ยังมีจำนวนไม่มาก ดังนั้น โอกาสที่ใครจะติดเชื้อไวรัสนี้จึงยังค่อนข้างยาก อย่างไรก็ตาม เมื่อมีการตรวจคัดกรองและพบว่ามีการติดเชื้อโคโรน่าไวรัสแล้ว โดยปกติแพทย์แยกเคสที่เข้าข่ายสงสัย จะแยกเคสในผู้ป่วย 2 กรณี ได้แก่ :

• มีประวัติการเดินทางไปยังประเทศหรือพื้นที่เสี่ยง (และเมืองอื่น ๆ ที่กรมคุ้มครองโรคกำหนด) ภายใน 14 วัน
• มีประวัติสัมผัสกับผู้ป่วย โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) และมีอาการ เช่น จะมีไข้หรือไม่มีไข้ก็ได้ หรือมีอาการหวัด มีน้ำมูก มีอาการไอ มีอาการจาม หอบเหนื่อย

โดยเมื่อมาถึงโรงพยาบาลแล้ว ผู้ที่มีประวัติการเดินทางไปยังพื้นที่เสี่ยง และมีอาการเหล่านี้จะถูกคัดแยกไปตรวจ เพื่อดูว่ามีการติดเชื้อโคโรน่าไวรัสหรือไม่ บุคคลใดที่ไม่มีประวัติทั้ง 2 ข้อ ไม่ว่าจะเป็นการเดินทางไปยังพื้นที่เสี่ยง หรือไม่ได้มีอาการที่มีลักษณะคล้ายเป็นโรคติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจจะไม่ถูกแยกตรวจ

รักษาโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) อย่างไร

ในขณะนี้ ยังไม่มียารักษาและวัคซีป้องกัน โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ทั้งนี้ การติดเชื้อโคโรน่าไวรัสสามารถหายได้เอง หากอาการยังไม่หนักหรือยังอยู่ในระยะต้น ๆ และเนื่องจากยังไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนว่ามียาสามารถรักษาโรคนี้ได้ การรักษาทั่วไปจึงเป็นไปแบบประคับประคองตามอาการ

• อาการของผู้ป่วยบางรายอาจรุนแรงมากทำให้เกิดปอดอักเสบ การรักษาจึงต้องอาศัยการสังเกตอาการอื่น ๆ อย่างใกล้ชิด ร่วมกับการรักษาด้วยการประคับประคองอาการ จนกว่าจะพ้นอาการช่วงนั้น
• อาการของผู้ป่วยบางรายอาจรุนแรงไม่มากโดยมีลักษณะเหมือนไข้หวัดทั่วไป

1. การรักษา โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ด้วยยา:
   ยังไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่า มียาตัวใดที่สามารถรักษา โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ได้โดยตรง ปัจจุบันยังอยู่ในช่วงทดลองการรักษา โดยใช้ยาที่รักษาไวรัส ๆ เช่น ไวรัสเอดส์ ไวรัสไข้หวัดใหญ่ เป็นต้น
2. การฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่:
   การฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ไม่สามารถป้องกันเชื้อโคโรน่าไวรัสได้ วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ทำเพื่อวัตถุประสงค์ในการป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่เท่านั้น โดยแนะนำให้ฉีดตามอ้างอิงแนวทางการใช้วัคซีนของราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทยเท่านั้น
3. วัคซีนป้องกันโรคปอดอักเสบ:
   วัคซีนป้องกันโรคปอดอักเสบก็ไม่ได้ตอบโจทย์ในการรักษา โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) เพราะวัคซีนป้องกันโรคปอดอักเสบ คือ วัคซีนป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรียกลุ่ม Pneumococcus ซึ่งไม่ใช่เชื้อไวรัส จึงไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อโคโรน่าไวรัสได้ ซึ่งโดยปกติแล้ว แพทย์จะแนะนำให้ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำ ฉีดวัคซีนป้องกันโรคปอดอักเสบ แต่สำหรับคนทั่วไปไม่จำเป็นต้องฉีด

แม้เชื้อโคโรน่าไวรัสจะเป็นเชื้อในกลุ่มไข้หวัด แต่ก็ไม่ใช่ไข้หวัด เนื่องจากเป็นสายพันธุ์ใหม่ และยังทำให้เกิดอาการที่มากกว่าเป็นแค่ไข้หวัดได้ เช่น ปอดอักเสบ เป็นต้น โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง เช่น ผู้สูงอายุ ผู้มีโรคประจำตัว กลุ่มเสี่ยงเหล่านี้อาจทำให้เกิดอาการรุนแรงและร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ ซึ่งจะต้องมีการคัดกรองและตรวจแยกเพื่อไม่ให้สัมผัสกับผู้อื่น และช่วยป้องกันการติดเชื้อเพิ่ม ส่วนการรักษานั้น ก็ยังคงต้องใช้การรักษาแบบประคับประคองตามอาการ

ดูแลเบื้องต้นเพื่อไม่ให้ตัวเองเป็นโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ได้อย่างไร

ปัจจุบัน หลายประเทศได้ออกมาตรการคุมเข้มเพื่อระงับการแพร่ระบาดของ โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) เช่น กำหนดให้มีเคอร์ฟิว ขอความร่วมมือให้ประชาชนอยู่กับบ้าน อย่างไรก็ตาม องค์การอนามัยโลก แนะนำว่า ควรใช้ความระมัดระวัง และดูแลตัวเอง เพื่อลดการสัมผัสและการแพร่เชื้อไวรัส เพื่อป้องกันตัวเองไม่ให้ติดเชื้อ และไม่ให้ตัวเองเป็นพาหะของเชื้อไปสู่ผู้อื่นได้อีกด้วย

ต่อไปนี้ เป็นคำแนะทั่วไปที่สามารถนำมาปฏิบัติเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของ โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19):

1. ล้างมือด้วย สบู่ และ น้ำ หรือ แอลกอฮอล์ เช็ดมือเป็นเวลาอย่างน้อย 20 วินาที
2. หลีกเลี่ยงการสัมผัสดวงตา จมูก และปากด้วยมือที่ยังไม่ได้ล้าง
3. ปิดจมูกและปากเมื่อไอและจามด้วยชำระแล้วทิ้งถังขยะทันที
4. หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับใครก็ตามที่แสดงอาการของโรคทางเดินลมหายใจ เช่น ไอและจาม
5. ทำความสะอาดและฆ่าเชื้อวัตถุและพื้นผิวที่สัมผัสบ่อย ๆ
6. หลีกเลี่ยงอาหารดิบหรืออาหารที่ปรุงไม่สะอาด
7. หากคุณมีอาการหวัดหรือคล้ายไข้หวัดใหญ่ ให้สวมหน้ากากอนามัยโดยไม่ชักช้า และรับคำแนะนำจากแพทย์ใกล้บ้านคุณทันที

การใส่หน้ากากช่วยป้องกัน โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ได้หรือไม่

เชื้อโคโรน่าไวรัสเป็นกลุ่มเชื้อหวัดสายพันธุ์ใหม่ที่หลายประเทศยังมีข้อมูลไม่มากพอ ดังนั้นข้อมูลส่วนใหญ่จึงเกิดจากการคาดเดา ดังที่ปรากฏตามข่าว จึงส่งผลให้มีอัตราการเสียชีวิตเพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตามการติดต่อนั้นก็เหมือนกับไข้หวัดทั่วไป เช่น ติดต่อผ่านละอองที่ออกมากับลมหายใจ หรือสัมผัสสารคัดหลั่ง

สำหรับการสวมหน้ากากอนามัยนั้น มีสิ่งที่น่าสังเกตอยู่ 2 ประการคือ:

• แนะนำให้ใช้กับผู้ป่วย โดยวัตถุประสงค์หลักในการใส่หน้ากากในผู้ป่วยคือ ป้องกันเชื้อโรคออกจากตัวผู้ป่วย หากผู้ป่วยไอจามก็จะติดอยู่ในหน้ากาก และยังจะช่วยป้องกันการแพร่กระจายของ โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19)
• สำหรับการใส่หน้ากากอนามัยในผู้ที่ไม่ได้ป่วยด้วย โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) หรือคนปกติทั่วไป ป้องกันได้เพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น การใส่หน้ากากอนามัยจึงต้องทำร่วมกับวิธีอื่น ๆ จึงจะป้องกันตัวเองไม่ให้ติดเชื้ออย่างมีประสิทธิภาพ

นอกจากนี้ เพื่อให้การดูแลตัวเองมีประสิทธิภาพมากขึ้น เราควรล้างมือบ่อย ๆ เรียกใช้มือสัมผัสดวงตาจมูกและปาก ปิดจมูกและปากเมื่อไอหรือจาม หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับผู้ที่แสดงอาการของโรคทางเดินลมหายใจ หมั่นทำความสะอาดและฆ่าเชื้อวัตถุหรือพื้นผิวที่เราสัมผัสประจำ กินอาหารปรุงสุกใหม่ จัดระยะห่างให้ตัวเองและผู้อื่น 1-2 เมตรเมื่อต้องทำกิจกรรมร่วมกัน เช่น ซื้ออาหาร ใช้บริการขนส่งสาธารณะ ซื้อสินค้าในซุปเปอร์มาร์เก็ต เป็นต้น

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19)

เมื่อไหร่ที่เราต้องไปตรวจเพื่อหาเชื้อโควิด 19 และต่อไปนี้ เป็นลักษณะของอาการหรือสัญญาณ เมื่อเกิดขึ้นแล้วควรไปตรวจว่ามีเชื้อโควิด 19 หรือไม่

• ถ้าคุณไม่มีอาการ และคุณไม่ได้สัมผัสหรืออยู่ใกล้ชิดกับผู้ป่วยโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) และคุณไม่ได้เดินทางไปยังพื้นที่เสี่ยง ให้อยู่ที่บ้านและไม่ต้องไปตรวจ
• หากคุณมีอาการ และได้สัมผัสหรือใกล้ชิดกับผู้ป่วยโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) หรือกลับมาจากพื้นที่เสี่ยง ให้พักอยู่ที่บ้าน กัดตัวเอง ดูอาการอยู่ที่บ้าน 14 วัน
• หากคุณมีอาการเล็ก และไม่ได้อยู่ใกล้ชิดหรือสัมผัสกับผู้ป่วยโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) และไม่ได้เดินทางไปยังกลุ่มเสี่ยง ให้กักตัวอยู่ที่บ้านดูอาการ 14 วัน และตรวจสุขภาพเสมอ
• หากคุณมีอาการเล็กน้อย และสัมผัสหรืออยู่ใกล้ชิดกับผู้ป่วยโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) หรือกลับมาจากพื้นที่เสี่ยง ให้เข้ารับการตรวจเชื้อโควิด 19 ว่ามีหรือไม่
• หากคุณมีไข้สูง มีอาการไอ หายใจไม่สะดวก ปวดเมื่อยล้าอ่อนเพลีย ให้ไปตรวจเชื้อโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ว่ามีหรือไม่
• หากคุณมีไข้ อาการไอ มีน้ำมูกไหล เจ็บคอ หายใจไม่สะดวก ปวดเมื่อยเหนื่อยล้าอ่อนเพลีย และอายุมากกว่า 60 ปีพี่มีโรคประจำตัว มีอาการเจ็บหน้าอกอย่างรุนแรง และหมดสติ จำเป็นต้องรับการตรวจโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ว่ามีหรือไม่

หากตรวจพบว่ามีโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) จะต้องไปรักษาที่โรงพยาบาลใด

กลับไปยังโรงพยาบาลที่ตรวจ โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ก่อนหน้านี้ แพทย์ในโรงพยาบาลนี้จะทำการประเมินสภาพร่างกายซ้ำและสอบถามเรื่องประวัติการเดินทาง พฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดโรค แพทย์จึงจะบอกได้ว่าจะต้องมีการตรวจเพิ่มเติมหรือไม่ อย่างไรก็ตาม โรงพยาบาลส่วนใหญ่ยังไม่มีอุปกรณ์ตรวจ โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ที่เพียงพอ แต่โรงพยาบาลเหล่านั้นจะนำเลือดของผู้ที่เข้ารับการตรวจโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ส่งไปยังห้องทดลองที่ได้รับการรับรองทางการแพทย์ เพื่อตรวจซ้ำ

จะเกิดอะไรขึ้นหากตรวจพบว่าเป็นโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19)

สำหรับประเทศไทย หากตรวจพบว่า โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) โดยมีผลบวก ทางโรงพยาบาลที่ตรวจ โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ให้จะแจ้งกระทรวงสาธารณสุขภายใน 3 ชั่วโมง และผู้ป่วยจะต้องเข้ารับการรักษาพยาบาลที่ สถาบันบำราศนราดูร หรือ โรงพยาบาลใดก็ได้ที่ผู้ป่วย โรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ต้องการ โดยเฉพาะหากผู้ป่วยมีประกันสุขภาพและระบุโรงพยาบาลที่จะเข้ารับการรักษาอยู่แล้ว

หากตรวจพบว่าเป็นโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) เป็นผลบวก สมาชิกในครอบครัวของผู้ป่วยต้องทำอย่างไร

สำหรับประเทศไทย หากสมาชิกในครอบครัวของผู้ป่วยโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ยังไม่มีสัญญาณหรืออาการของโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) หรือมีอาการเพียงเล็กน้อย ให้สมาชิกในครอบครัวกักตัวอยู่ที่บ้านเป็นเวลา 14 วัน หากสมาชิกในครอบครัวคนใดคนหนึ่งมีอาการหรือสัญญาณของโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) เช่น มีไข้สูง และ หรือ มีอาการหายใจหอบเหนื่อย หายใจไม่สะดวก จะต้องตรวจหาโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ทันที

หากตรวจพบว่าเป็นโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) โรงพยาบาลรัฐจะรักษาหรือไม่ และค่าใช้จ่ายใครเป็นคนรับผิดชอบ

สำหรับประเทศไทย คนไทยสามารถรักษาได้ในโรงพยาบาลรัฐและเอกชน หากรักษาในโรงพยาบาลรัฐ ผู้ที่มีสัญชาติไทยจะได้รับการรักษาฟรี โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายใด ๆ ทั้งสิ้น หากเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลเอกชน ผู้ป่วยอาจต้องมีค่าใช้จ่ายเล็กน้อย ทั้งนี้ สามารถใช้ประกันสังคม หรือบัตรทอง หรือประกันสุขภาพ ได้ตามสะดวก สำหรับผู้ป่วยชาวต่างชาติ สามารถรักษาในโรงพยาบาลของรัฐได้ และจะต้องจ่ายค่ารักษาพยาบาลด้วยเงินของตัวเอง หรือหากชาวต่างชาติมีประกันสุขภาพที่ครอบคลุมถึงโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัสอยู่แล้ว ก็สามารถใช้ประกันได้ทั้งโรงพยาบาลรัฐและเอกชนทั่วประเทศ

หากมีข้อสงสัยเพิ่มเติมสามารถติดต่อได้ที่ไหน

สำหรับคนไทยพี่มีข้อสงสัยเกี่ยวกับโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) สามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมจากสายด่วน  1422 กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ตั้งแต่เวลา 8:00 น จนถึงเวลา 16:00 น ของทุกวัน

อย่างไรก็ตาม คำแนะนำนี้ ไม่ได้ใช้แทนคำแนะนำของบุคลากรทางการแพทย์ ดังนั้นหากมีคำถามเพิ่มเติมเกี่ยวกับสุขภาพหรือทางการแพทย์ ที่เกี่ยวกับโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) ให้ขอคำแนะนำได้จากบุคลากรทางการแพทย์ที่ได้รับการรับรองว่ามีความรู้ด้านโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส 2019 (COVID-19) เท่านั้น

The World Health Organization. (2020). Coronavirus. Accessed on 1 April 2020. 

ศูนย์ควบคุมโรค. (2020). โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ 2019. Accessed on 1 April 2020. 

โรงพยาบาลกรุงเทพ. (2563). 5 โรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจที่มาในหน้าฝน. เข้าถึงข้อมูลเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2563.