ผู้ป่วยที่มีก้อนที่ต่อมไทรอยด์ (Thyroid Nodules) จะพบก้อนแข็งหรือก้อนที่มีของเหลวเกิดขึ้นในต่อมไทรอยด์ของตนเอง ในกรณีทั่วไปมักไม่แสดงอาการ และมีเพียงบางชนิดเท่านั้นที่จะพัฒนาเป็นมะเร็ง แพทย์สามารถตรวจพบก้อนที่ต่อมไทรอยด์ได้จากการตรวจสุขภาพตามปกติหรือจากการสแกนร่างกายเพื่อเหตุผลทางสุขภาพอื่นๆ ก้อนที่ต่อมไทรอยด์บางอันสามารถเห็นได้ชัดด้วยตาเปล่า

อาการและอาการแสดงของโรคก้อนที่ต่อมไทรอยด์เป็นอย่างไร

ผู้ป่วยที่มีก้อนที่ต่อมไทรอยด์ขนาดใหญ่จะพบอาการแสดงดังต่อไปนี้

• สามารถรู้สึกได้เอง
• บวมบริเวณฐานของลำคอ
• เมื่อกดที่หลอดอาหาร ผู้ป่วยจะมีอาการหายใจไม่ออกหรือกลืนลำบาก

ในบางกรณี ก้อนที่ต่อมไทรอยด์จะผลิตฮอร์โมนไทรอกซินมากกว่าปกติ ทำให้เกิดภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน เช่น

• น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ
• เหงื่อออกมาก
• ตัวสั่น
• กระสับกระส่าย วิตกกังวล
• หัวใจเต้นเร็วหรือผิดจังหวะ

มีเพียงบางกรณีเท่านั้นที่ก้อนจะกลายเป็นมะเร็ง มะเร็งที่ต่อมไทรอยด์ชนิดรุนแรงเป็นโรคที่พบได้ยากโดยก้อนที่ต่อมไทรอยด์จะขยายขึ้นมากอย่างรวดเร็ว

เมื่อใดจึงควรพบแพทย์

ผู้ป่วยสามารถขอให้แพทย์ตรวจสอบอาการบวมแบบผิดปกติในลำคอได้ โดยเฉพาะเมื่อรู้สึกลำบากขณะหายใจหรือกลืน ในบางกรณีผู้ป่วยสามารถขอให้แพทย์วินิจฉัยความเป็นไปได้ของการเกิดมะเร็งร่วมด้วย

ผู้ป่วยควรได้รับการดูแลทางการแพทย์ หากปรากฏอาการดังต่อไปนี้

• น้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว
• หัวใจเต้นแรง
• นอนหลับยาก
• กล้ามเนื้ออ่อนแรง
• หงุดหงิดและฉุนเฉียว

ผู้ป่วยที่มีภาวะขาดไทรอยด์ควรพบแพทย์หากมีอาการดังต่อไปนี้

• รู้สึกหนาว
• อ่อนเพลีย
• ผิวหนังแห้ง
• มีปัญหาด้านการจำ
• มีอาการซึมเศร้า

สาเหตุของโรคก้อนที่ต่อมไทรอยด์คืออะไร

ก้อนที่ต่อมไทรอยด์สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุดังนี้

• ระดับไอโอดีนต่ำ
• มะเร็งที่ต่อมไทรอยด์
• ภาวะคอพอกหลาย ๆ ก้อน
• ไทรอยด์อักเสบเรื้อรัง
• ซีสต์ที่ต่อมไทรอยด์
• ชิ้นเนื้อไทรอยด์โตผิดปกติ

แพทย์มีวิธีวินิจฉัยก้อนที่ต่อมไทรอยด์อย่างไร

แพทย์อาจแนะนำให้ผู้ป่วยรับการตรวจดังต่อไปนี้

• การแสกนต่อมไทรอยด์
• การเจาะชิ้นเนื้อด้วยเข็มขนาดเล็ก
• การอัลตราซาวด์
• การตรวจสอบการทำงานของต่อมไทรอยด์
• การตรวจร่างกายภายนอก

แพทย์มีวิธีรักษาก้อนในต่อมไทรอยด์อย่างไร

แพทย์จะแนะนำวิธีรักษาให้แก่ผู้ป่วยโดยยึดตามประเภทของก้อนที่ต่อมไทรอยด์ เช่น

ในกรณีเป็นก้อนที่ไม่ผิดปกติ แพทย์อาจใช้วิธีต่อไปนี้

• การผ่าตัด เช่น การเจาะชิ้นเนื้อ
• การรักษาด้วยฮอร์โมนส์ไทรอยด์
• เฝ้าระวังการแสดงอาการ เช่น การตรวจร่างกายภายนอก การทดสอบการทำงานของไทรอยด์ การอัลตราซาวด์และการเจาะชิ้นเนื้อ

ในการรักษาก้อนที่อาจก่อให้เกิดภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน แพทย์อาจใช้วิธีต่อไปนี้

• การผ่าตัดเพื่อเอาก้อนที่ต่อมไทรอยด์ที่ทำงานไวเกินไปออกทั้งหมด
• การให้ยาต้านการทำงานของต่อมไทรอยด์ เช่น เมทิมาโซล
• การรักษาด้วยแร่ไอโอดีน 131

ในการรักษาก้อนที่เป็นมะเร็ง แพทย์อาจใช้วิธีต่อไปนี้

• การเฝ้าสังเกตที่รวมถึงการอัลตราซาวด์และการตรวจเลือด
• การผ่าตัดออก เช่น การตัดต่อมไทรอยด์ออกเกือบทั้งหมด
• การฉีดด้วยแอลกอฮอล์ เช่น ฉีดแอลกอฮอล์ปริมาณน้อยๆ เข้าไปในก้อนที่ต่อมไทรอยด์ที่เป็นมะเร็งเพื่อทำลาย

การเตรียมตัวเมื่อพบแพทย์

จะเป็นการย่นระยะเวลาหากผู้ป่วยและแพทย์มีการเตรียมตัวก่อนนัดหมาย ดังนี้

• ถามแพทย์ว่ามีสิ่งใดที่ต้องเตรียมเป็นการล่วงหน้าหรือไม่
• จดรายละเอียดของอาการและการเปลี่ยนแปลงที่พบทั้งหมด
• ควรเตรียมข้อมูลทางการแพทย์สำคัญเอาไว้ให้พร้อมเสมอ เช่น การผ่าตัดครั้งล่าสุด ยาที่ใช้และข้อมูลอื่นๆ ที่ทำให้แพทย์สามารถเห็นภาพรวมของอาการป่วยได้ง่ายขึ้น
• เตรียมข้อมูลประวัติการป่วยของตนเองและสมาชิกในครอบครัว
• เตรียมคำถามสำหรับถามแพทย์

ประวัติเจ้าของบทความ

เรืองมาศ ว่องสุวรรณเลิศ ล่ามภาษาอิตาลี-อังกฤษ-ไทย ที่มีประสบการณ์การเรียนและทำงานในหน่วยงานภาครัฐและเอกชนของอิตาลีและยุโรปมากว่า 15 ปี นักแปลอาชีพสายกฏหมายและการแพทย์ จบการศึกษาจากคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เอกภาษาอิตาลี เกียรตินิยมอันดับหนึ่ง และปริญญาโท สาขา Media Culture จาก Maastricht University ประเทศเนเธอร์แลนด์