สงกรานต์นี้ ใคร ๆ ก็พากันหยุดยาว แต่เว็บไซต์ “เช็คสุขภาพ” และช่องทางการตอบคำถามโรคภัยไข้เจ็บของ “ถามหมอ” ยังคงเปิดให้บริการ 24 ชั่วโมง และหนึ่งในบรรดาคำถามที่ถามกันถี่เหลือเกินในช่วงสงกรานต์คือ ลมพิษ ผื่น คัน ที่เป็นโรคปกติที่มากับหน้าร้อน หลายรายมีอาการแพ้ร่วม ต้องเข้าโรงพยาบาลเพื่อฉีดแอนตี้ฮิสตามีน ซึ่งเป็นยารักษาแก้แพ้ และใช้สเตียรอยด์ซึ่งมีฤทธิ์ในการรักษาอาการอักแสบที่เป็นผลข้างเขียงของลมพิษ ผื่น คัน ไปด้วยกัน

เมื่อเกิดลมพิษ ผื่น และแน่นอน อาการคันย่อมเกิดมาร่วมด้วย สาเหตุของอาการคันมี 2 ชนิดคือ 1. เกิดจากความผิดปกติของบริเวณที่คันเอง การคันประเภทนี้มักมีผื่นร่วมด้วย ซึ่งการพบแพทย์ผิวหนังจะสามารถให้การวินิจฉัยแบบเฉพาะเจาะจงลงไปถึงสาเหตุได้ดีกว่า และ 2. เกิดจากการติดเชื้อ ไม่ว่าจะเป็นเชื่อรา เชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อไวรัส ทำให้เกิดอาการคันได้ทั้งสิ้น แต่ลักษณะผื่นจะแตกต่างกัน เช่น เชื้อราที่ลำคัว ผื่นจะมีลักษณะเป็นวง ขอบแดงนูน หรือการติดเชื้อไวรัส เช่น เริม งูสวัด ผื่นจะมีลักษณะเป็นตุ่มน้ำรวมกันเป็นกลุ่ม หรือแม้กระทั่งโรคหิด โรคนี้จะมีอาการคันที่รุนแรงโดยเฉพาะกลางคืน มีผื่นขึ้นตามซอกนิ้ว โรคในกลุ่มนี้สามารถติดต่อได้ ควรพบแพทย์ก่อนเกิดการกระจายตัวกับสมาชิกในครอบครัว

ผิวหนังอักเสบ จึงทำให้เกิดผื่นคัน สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคค่อนข้างหลากหลาย เช่น เกิดจากภูมิแพ้ภายในร่างกาย การแพ้สัมผัส เป็นต้น ตำแหน่งและสัญลักษณ์ของผื่นนั้นมีแตกต่างกันไปแล้วแต่สาเหตุ สามารถพบแพทย์เพื่อทำการทดสอบผิวหนังเพื่อหาสาเหตุที่แน่นอนได้ ส่วนลมพิษนั้น โดยทั่วจจะมีอาการเป้น ๆ หาย ๆ แต่ละผื่น ไม่เกินหนึ่งวัน และหายโดยไม่มีรอยดำ

วันนี้ “เช็คสุขภาพ” อยากแนะนำยาสมุนไพรมาแนะนำ ในกรณีที่เป็นลมพิษ ผื่น คันไม่หนักมาก เป็นแล้วก็วิ่งเข้าครัวหรือสวนครัวหลังบ้าน หาเก็บราก เก็บใบ ของสมุนไพรเหล่านี้มาใช้กัน

พลู

ชื่ออื่น: พลูจีน พลูเหลือง พลูทอง พลูทองหลาง พลูเขียว ปู

สรรพคุณทางยา: รสเผ็ด เป็นยาฆ่าเชื้อโรค ขับลม ตามชนบทใช้ตำกับเหล้า ทาบริเวณที่เป็นลมพิษ คนแก่ใช้ทาปูนแดงรับประทานกับหมาก

ใบพลูหรือพลูจีนเป็นพืชที่อยู่ในตระกูลเดียวกันกับพริกไทย ซึ่งในสมัยก่อน คนนิยมนำใบพลูมาเคี้ยวกับหมาก แต่ในปัจจุบันนี้ อาจไม่ค่อยได้พบเห็นเหมือนกับสมัยก่อนแล้ว เราจึงไม่ค่อยเห็นใบพลูวางขาย แต่ก็ยังมีการปลูกใบพลูอยู่ ซึ่งปลูกไว้เพื่อนำไปใช้สกัดเอาน้ำมันหอมระเหย แล้วนำไปใช้ในอุตสาหกรรมยาและเครื่องสำอาง เพราะที่จริงแล้ว ใบพลูนั้นมีประโยชน์และสรรพคุณอยู่ไม่น้อยเลยทีเดียว สามารถนำมาใช้แก้อาการต่าง ๆ ได้ดี 

สรรพคุณของใบพลูนั้น สามารถแก้ลมพิษ ผื่นคัน รักษาแผลช้ำบวม กระตุ้นน้ำลาย ขับเสมหะ ขับเหงื่อ แก้ปวดท้อง เลือดกำเดาออก แก้คัดจมูก แก้เจ็บคอ ดับกลิ่นปาก ช่วยฝาดสมาน น้ำมันหอมระเหยที่มีอยู่ในฤทธิ์ใบพลูช่วยขับลม แก้อาการท้องอืดท้องเฟ้อ ยับยั้งเชื้อโรคที่ทำให้เกิดหนองที่แผลและฝี ลดการอักเสบ ยับยั้งเชื้อที่ก่อให้เกิดวัณโรค ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของโลหิต และออกฤทธิ์เป็นยาชาจึงใช้ระงับอาการปวดบวมของกล้ามเนื้อได้ นอกจากนี้ ยังมีฤทธิ์ในการต้านเชื้อราที่เป็นสาเหตุของโรคผิวหนัง กลากและเกลื้อนได้อีกด้วย

เสลดพังพอนตัวเมีย (พญายอ)

ชื่ออื่น: ชองระอา พิมเสนต้น (กลาง) เช็กเซเกียม (จีน) เสลดพังพอนตัวผู้

สรรพคุณ: รสขม ถอนพิษ แมลงสัตว์กัดต่อย โรคผิวหนัง

เสลดพังพอนตัวเมีย หรือ พญายอ เป็นพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณเด่นในการรักษาโรคผิวหนัง โดยเฉพาะผิวหนังอักเสบที่เกิดจากแมลงสัตว์กัดต่อ สัตว์มีพิษ เช่น ตะขาบ แมงป่อง ผึ้ง ต่อ แตน รวมทั้งแผลอักเสบที่เกิดจากไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ลมพิษ รวมทั้งแผลที่เกิดจากโรคงูสวัด เริม ซึ่งสมุนไพรชนิดนี้รักษาได้ผลดีและไม่เกิดผลข้างเคียง หากปลูกไว้ในบ้านก็สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ทันที ปัจจุบัน มีการนำสารสกัดจาดพญายอมาใส่ในยาแก้แผลงูสวัด แมลงสัตว์กัดต่อย ทั้งในรูปแบบครีม ขีผึ้ง เจล

เสลดพังพอนตัวเมีย หรือ พญายอ มีคุณสมบัติต้านการอักเสบเฉพาะที่ เพราะมีสารในกลุ่มฟลาโนอยด์ (Flavonoid) ที่ช่วยลดการอักเสบ สารในกลุ่มไกลโคกลีเซอโรไลปิดส์ (Glycoglycerolipids) ช่วยยับยั้งไวรัสเริม และพบว่า สารสกัดจากใบช่วยยับยั้งไวรสและลดหารเพิ่มจำนวนไวรัสอีสุกอีไส งูสวัด ซึ่งให้ผลดีไม่ต่างจากยาครีมแผนปัจจุบัน ส่วนรากสามารถนำมาใช้รักษาลมพิษ แมลงสัตว์กัดต่อย ขับประจำเดือนได้

นอกจากใช้สมุนไพรแล้ว รูปแบบการใช้ชีวิตยังต้องปรับกันบ้าง เช่น ใส่เสื้อผ้าโปร่ง ไม่ใส่เสื้อผ้าคับเกินไป ร่างกายอย่างให้ชื้น อยู่ในที่ระบายอากาศได้ดี หรืออยู่ในที่เย็น ทั้งนี้ อาการผื่นคันจะได้หายเร็ว ๆ

สมุนไพรมีประโยชน์มากมาย ราคาถูก หาได้ง่าย บางชนิดนิยมปลูกในครัวเรือน หากมีอาการผื่นผดคัน หรือโรคผิวหนังชนิดต่าง ๆ ที่นำมาซึ่งความรำคาญและทำให้เสียบุคลิกภาพ รวมไปถึงยังทำร้ายผิวของเราอีกด้วย สมุนไพรเหล่านี้ใช้ได้ผล ไร้สารเคมีตกค้าง ส่วนอาการลมพิษ หากเป็นลมพิษแบบเรื้อรังก็คงจะไม่เป็นอันตรายเท่าไร แค่พยายามหลีกเลี่ยงสิ่งที่เราแพ้ ไม่ไปโดน กิน หรือสัมผัสกับมันเข้า อาการลมพิษของเราก็คงจะไม่กำเริบขึ้น แต่ถ้าใครเป็นลมพิษแบบเฉียบพลัน ซึ่งอาจจะมีผลต่อระบบทางเดินหายใจทำให้หายใจไม่ออก อันนี้อันตรายต้องรีบไปหาหมอหาสาเหตุและรักษาอาการลมพิษอย่างเร่งด่วน เพราะขืนปล่อยไว้อาจมีอันตรายถึงชีวิตได้

อ้างอิง:

ชิดพงษ์ กวีวรวุฒิ และคณะ. (2561). สุขภาพดีด้วยพืชผักสวนครัวในบ้าน. กรุงเทพ: สำนักพิมพ์เอ็มไอเอส.

Kaijeaw. (2561). บอกลาผื่นคันด้วย 10 สมุนไพรใกล้ตัว. แหล่งที่มา: https://kaijeaw.com/สมุนไพรรักษาผื่น/ (15 เมษายน 2561)