กานพลู ( Clove )

กานพลู มีชื่อวิทยาศาสตร์ Eugenia caryophyllus หรือ Bullock& Harrison ภาคเหนือเรียก จันจี่ จัดอยู่วงศ์ MYRTACEAE

ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์

กานพลูเป็นพืชที่ชอบอากาศชื้น เป็นพืชพื้นเมืองของฟิลิปินส์ เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ส่วนที่ใช้เป็นยาคือดอกตูมที่แก่จัด หมอยาจะเก็บดอกช่วงนี้มาตากแห้งเก็บไว้ใช้ ดอกกานพลูที่จำหน่ายตามท้องตลาดทั่วไปมักเป็นดอกที่มีการกลั่นเอาน้ำมันหอมระเหยออกไปก่อนแล้ว

สรรพคุณ

1) เถา แก้หืด

2) เปลือกต้น แก้ปวดท้อง แก้ลม คุมธาตุ

3) ใบ แก้สะอึก แก้ปวดมวน ดอก แก้ปวดท้อง แก้ท้องเสีย แก้ท้องขึ้น ขับลมในลำไส้ แก้ลม แก้เหน็บชา แก้พิษเลือด น้ำเหลืองและน้ำคาวปลา แก้ธาตุพิการ บำรุงธาตุ ฟอกโลหิต ขับเสมหะ แก้อุจจาระให้ปกติ แก้หืด แก้ไอ ระงับกระตุก แก้ปากเหม็น แก้เลือดออกตามไรฟัน ดับกลิ่นเหล้า แก้ปวดฟัน แก้รำมะนาด กระจายลม กระจายเสมหะอันข้น

4) น้ำมัน ขับลม แก้ท้องขึ้น แก้ปวดท้อง ท้องร่วง แก้ไอ ฆ่าเชื้อโรค แก้ชาปลายมือปลายเท้า แก้โรคลม

5) กานพลูมีสารยูจีนอล (eugenol) ที่มีฤทธิ์เป็นยาชาเฉพาะที่ ช่วยลดการอักเสบและฆ่าเชื้อแบคทีเรียอันเป็นสาเหตุอาการแน่นจุกเสียด มีฤทธิ์ขับลม มีฤทธิ์ช่วยขับน้ำดีจึงช่วยย่อย ลดการบีบตัวของลำไส้ ช่วยลดอาการปวดเกร็ง

6) ชาวอินเดียใช้เป็นยาขับลม ช่วยย่อย และรักษาโรคในระบบทางเดินหายใจ ปัจจุบันได้มีการนำน้ำมันหอมระเหยกานพลูใช้ในส่วนผสมของผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดช่องปาก ทั้งยาสีฟัน น้ำยาบ้วนปาก และใช้เป็นยาชาแก้ปวดฟัน

7) การวิจัยพบว่ากานพลูมีสารต้านอนุมูลอิสระสูง ปกป้องตับจากสารอะฟลาทอกซิน และยับยั้งการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็ง

8) มีฤทธิ์ต้านการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือด ป้องกันโรคหัวใจขาดเลือด

9) ในตำรับยาไทยมีการใช้กานพลูหลายตำรับ เฉพาะยาสมุนไพรสามัญประจำบ้านและยาในบัญชียาหลัก มีตำรับยาที่กานพลู ได้แก่ ยาธาตุบรรจบ ยาบำรุงโลหิต ยาประสะกานพลู ยาประสะเจตพังคี ยาประสะเปราะใหญ่ ยามหาจักรใหญ่ ยามันธาตุ ยาวิสัมพยาใหญ่ ยาแสงหมึก ยาหอมเทพจิตร ยาหอมนวโกฐ ยาหอมอินทจักร์

10) ดอกแห้งของกานพลูรักษาอาการท้องอืดเฟ้อ แน่น จุกเสียด โดยใช้ดอกแห้ง 5-8 ดอก ต้มน้ำดื่ม หรือบดเป็นผง ชงน้ำดื่ม นอกจากนี้ดอกกานพลูยังช่วยป้องกันไม่ให้เด็กอ่อนท้องอืดเฟ้อได้ โดยใช้ดอกแห้ง 1 ดอก แช่ไว้ในกระติกน้ำร้อนที่ใช้ชงนมให้เด็กอ่อน

11)นำ้มันการพลูใส่แก้ปวดฟัน หรือใช้ทั้งดอกเคี้ยวแล้วอมแก้ปวดฟันกานพลู